Naučni institut za veterinarstvo „Novi Sad“ je objavio da je reproduktivna sposobnost matice u pčelinjim zajednicima jedan od bitnih faktora ne samo opstanka pčelinjih društava, već u mnogome odlučuje o jačini pčelinje zajednice i proizvodnim rezultatima.
Jajnici kod pčelinje matice predstavljaju jednu težinu ukupne njene mase, što matici omogućava da ona u normalnim uslovima može da snese i preko 1000 jaja dnevno, što približno predstavlja u proseku masu same pčelinje matice. Takođe, jedna od osobenosti pčelinje matice je da prilikom inicijalnog parenja u prvim nedeljama života, u specijalnom organu-spermateci deponuje spermatozoide trutova, koje održava u životu tokom svog čitavog veka i koji služe za oplodnju jaja iz kojih će se izleći ženke-pčele radilice. Iz neoplođenih jaja rađaju se muški primerci-trutovi.
U studiji koja je objavljena u časopisu Scientific Reports, ispitivanja su sprovedena u Britanskoj Kolumbiji u Kanadi u koima je praćen uticaj različitih virusa (Izraelski virus akutne paralize, Kašmirski virus pčela, Virus deformisanih krila) na masu i karakteristike jajnika i druge parametre kod pčelinjih matica. Rezultati ove studije ukazuju na to da infekcije ovim virusima pored kliničkih simptoma koji se manifestuju na celokupnoj pčelinjoj zajednici u velikoj meri utiču na pčelinje matice da one jedinke koje su imale virusne infekcije imaju manje jajnike od zdravih pčelinjih matica, smanjeni broj izleženih jaja, smežurane jajnike, smanjenu sposobnost održavanja vitalnosti spermatozoida u spermateci itd. Smajeni broj položenih jaja direktno može da utiče na jačinu pčelinje zajednice, a samim tim i na proizvodne rezultate.
Ukoliko pčelinje matice u toku pripreme za zimski period koji počinje već od avgusta meseca usled spomenutih promena polaže manje jaja, pčelinja zajednica će u zimskom periodu imati smanjeni broj zimskih pčela koje predstavljaju posebnu subpopulaciju, sa karakteristikama koje pčelinjoj zajednici omogućavaju prezimljavanje. Sa smanjenim brojem pčela, pčelinja zajednica je pod velikom rizikom od opstanka i preživljavanja u toku zimskih meseci.
