Propolis ili pčelinji lepak je smolasta supstancija, prijatnog mirisa etarskih ulja, koju pčele izrađuju od produkata biljnih pupoljaka. U prilogu koji sledi pogledajte kako i zašto pčele koriste propolis.
Propolis pored toga što je izuzetno zdrav i ima široku primenu u humanoj medicini, postiže i odličnu cenu na tržištu, pa je jedan od bitnijih pčelinjih proizvoda koga sakupljaju mnogi pčelari.
Pored toga što ima antibiotsko dejstvo interesantno je da na njega bakterije ne mogu postati otporne. U košnicama ga pčele koriste za lepljenje šupljina i smanjenje leta, mazanje unutrašnjih zidova košnice, poliranje neravnina i učvršćavanje delova košnice, koje su neželjeni gosti oštetili a to mogu biti miševi i insekti. Propolis ima baktericidna svojstva i zbog toga ga pčele koriste za poliranje i dezinfekciju ćelija pred zaleganje jaja u njima. Time se leglo štiti od patogenih mikroorganizama. Ustanovljeno je da u specijalnim priborima za sakupljanje propolisa, pukotine od 0,1 do 3,5mm pčele zatvaraju isključivo propolisom, a širine od 3,5 do 10mm po pravilu voskom, a ponekad voskom i propolisom. Ispitivanja su pokazala da mreže za sakupljanje propolisa trebaju da imaju otvore širine dijametra manjeg od 4mm i to je optimalna širina koju pčele popunjavaju propolisom.
Ovaj pčelinji proizvod često se koristi u apiterapiji odnosno lečenjem pčeliljim proizvodima. Najveće količine propolisa pčele donose iznad gnezda na plafonskim delovima, na satonošama ramova i na otvorima nižih i gornjih leta. Na tim mestima propolis je i najčistiji. Bez štete za pčelinje društvo možemo godišnje ubirati od njega do 80g propolisa široke potrošnje. Ipak, koristeći postupke, koji pčele pobuđuju na propolisovanje svojih gnezda, možemo uvećati tu količinu do 2kg. Ovo se može postići putem pojačanja ventilacije gnezda, izradom specijalnih rebrastih, mrežastih ili stepenastih pribora za sakupljanje propolisa, korišćenjem uložaka za leta, različitih konstrukcija.
Najveće količine propolisa pčele sakupljaju u drugoj polovini jula i prvoj polovini avgusta, tj. u periodu pripreme pčela za zimovanje. Na 60 dana pre nastupanja prvih stabilnih mrazeva sakupljanje propolisa treba zaustaviti, pošto ne treba ostavljati gnezda bez propolisa u toku zime.
