Pri ocenjivanju štete na tekućoj poljoprivrednoj proizvodnji, usled elementarnih nepogoda; grada, poplave, oluja i slično i učinjenih šteta pod uticajem ljudskog faktora, u ratarstvu je bitno utvrditi da li je na oštećenim i uništenim površinama pod usevima moguće obaviti novu setvu istih ili drugih kultura u toku proizvodne godine.
Ako se na istom zemljištu može posejati nova kultura, štetu predstavlja uložen rad i seme kulture koja je uništena. Ako ne može da se zaseje nova kultura, onda se u proceni štete postupa na način koji ću objasniti u narednim redovima. Komisija za procenu šteta, određena opštinskom Odlukom, najpre utvrđuje površine pod pojedinim usevima i to u hektarima. Zatim, ocenjuje mogući i izgubljeni prinos ratarskih kao i plodova voćnjaka i vinograda. Za oštećene ocenjuje se mogući prinos useva koji je pretrpeo oštećenje. Taj procenjeni (mogući) oduzima se od trogodišnjeg proseka prinosa iste proizvodne površine na području za koju se radi procena. Dobijena razlika predstavlja izgubljeni prinos koji, pomnožen odgovarajućim cenama, predstavlja iznos štete. Ako ima dodatnih ulaganja (materijala i rada) da bi se ostvario procenjeni mogući prinos, pri utvrđivanju štete treba imati na umu i ove troškove.
Ako je oštećenje započete proizvodnje, delimično pa se uz dodatna ulaganja (preoravanje, presejavanje, dosejavanje i slično) ona može popraviti, odnosno dovesti u prvobitno stanje, iznos štete na toj proizvodnji jednak je vrednosti tog ulaganja, do dovođenja poljoprivredne kulture u prvobitno stanje.
Za uništene useve štetu predstavlja njegov prosečni trogodišnji prinos. Taj prinos treba pomnožiti odgovarajućim cenama koje su važile u vreme pre nastanka štete ili po nastanku štete i dobijeni iznos umanjiti za procenjene nerealizovane troškove zaštite, đubrenja, berbe, žetve, vršidbe, transporta i druge troškove koji bi se javili u vezi sa ubiranjem prinosa da usev nije uništen. Ako je uništen u jesen, štetu čine ulaganja u jesenju setvu, pošto se u proleće zasejava druga kultura.
U uslovima koji ne omogućavaju detaljnu procenu štete na tekućoj poljoprivrednoj proizvodnji u svakom gazdinstvu, moguće je uraditi globalnu ocenu štete. Ona bi se zasnivala na oceni površina pod pojedinim usevima i vrstama voća i grožđa za celo područje ili po potesima ukupno zahvaćenim uzrokom štete. Kao osnova za ocenu tih podataka treba da posluži katastarska dokumentacija i dokumentacija kojom raspolažu statistički organi. Način obračuna iznosa štete pri globalnoj bio bi isti kao i za pojedinačne (detaljne), s tim što se naturalni pokazatelji procenjuju za celokupno područje (radeći analizu po potesima) zahvaćenim uzrokom štete.
