Analiza zemljišta je nužan uslov bavljenja poljoprivredom. Od pravilnog uzimanja uzoraka zemljišta zavise i rezultati analize, te prema tome i ispravnost preporuka za đubrenje. Prosečan uzorak se sastoji od 20-25 pojedinačnih uzoraka zemljišta koji se mešaju i pravi se prosečan uzorak.
Prosečan uzorak zemljišta potiče sa proizvodne parcele površine maksimalno do 5 ha, za veće površine parcele se dele na određene celine zavisno od kulture i nadmorske visine. Vreme uzorkovanja zemljišta za ratarske useve je nakon skidanja useva, dok za voćnjak i vinograd je nakon ili pre početka vegetacije, najpoželjnije pre osnovne obrade zemljišta .Važno je da prosečan uzorak predstavlja što je moguće ravnomerniji raspored pojedinačnih uzoraka po čitavoj površini parcele. Obično se pojedinačni uzorci uzimaju po dijagonali. Pojedinačni uzorci se uzimaju ašovom na dubini od 0-30 cm na parcelama koje su u ratarskoj i povrtarskoj proizvodnji, odnosno na dubini od 0-30 i 30-60 cm na parcelama koje su u voćarskoj i vinogradarskoj proizvodnji.
Ako je zemljište zakorovljeno, prvo se motikom skine travnati deo. Ašovom se izvadi grumen zemlje. Zatim se uz ivicu rupe, na rastojanju od 2cm ponovo zabode ašov pod uglom od 90º – od površine do dubine od 30 cm. Pažljivo se izvadi ašov sa zemljom, tako da ona ostane na ašovu kada se ašov položi na tlo. Potom se po zemlji koje je na ašovu nožem napravi traka širine 3-4 cm po sredini ašova do njegovog vrha, tj. do dubine od 30 cm. Zemlja na ašovu levo i desno od trake se odbaci, a traka zemlje se ubaci u čistu kofu. Ovaj postupak se ponovi sa 20-25 ravnomerno raspoređenih mesta po celoj površini parcele, pri čemu se pojedinačni uzorci sa iste dubine ubacuju u istu kofu. Nakon uzimanja poslednjeg pojedinačnog uzorka, zemlja u kofi se dobro izmeša, usitne se veće grudve i odstrani se kamenje i biljni delovi.
Od ukupne količine odvoji se 0,5 – 1 kg zemlje koja predstavlja prosečan uzorak sa parcele i stavi u kesu koja se zatvori a preko kese se zalepi ili u drugu kesu stavi etiketa na kojoj su ispisani podaci o proizvođaču: ime i prezime, adresa, broj poljoprivrednog gazdinstva, katastarska opština, katastarski broj parcele, veličina parcele, dubina sa koje je uzet uzorak, planirana ili postojeća biljna vrsta na parceli.
Samo pravilno uzorkovano zemljište daje pravu sliku sadržaja hranljivih elemenata na osnovu koje se rade preporuke za ishranu bilja na ispitivanim parcelama.
